Tijdens het Opera Forward Festival staan opera en muziektheater van vandaag centraal. We vroegen een aantal makers binnen het festival: Waarom maak je wat je maakt? Hoe blijft een eeuwenoude kunstvorm relevant in het heden?
ROBIN COOPS: Regie en concept van O | A | E
‘Ik maak me geen zorgen over de toekomst van opera. Opera is al 400 jaar vernieuwend, telkens worden er nieuwe vormen bedacht.’
Robin Coops noemt zichzelf een multidisciplinair regisseur die muziekgedreven werk maakt. “Door muziek wordt mijn verbeelding geprikkeld en van daaruit zoek ik naar een dialoog. De vorm waarin ik werk is telkens een andere.” De ene keer maakt hij een dansfilm, vervolgens een performance-achtige installatie en de keer erna een nieuwe enscenering van een bestaande opera zoals Viktor Ullmans Der Kaiser von Atlantis (2016), geschreven in het concentratiekamp Theresienstadt. Destijds zei Coops daarover: “Mijn generatie moet een positie tot de wereld bepalen; behalve Nederlanders zijn we wereldburgers. Oorlogen, schendingen van mensenrechten en vluchtelingen zijn van alle tijden.” Dat engagement kenmerkt nog steeds zijn werk, al noemt hij zich zeker niet een expliciet politieke maker. “Engagement houdt op dit moment voor mij in: het laten horen van een grote diversiteit aan stemmen en het vertellen van nieuwe verhalen vanuit meedere perspectieven.”
Coops studeerde af aan de regieopleiding aan de Toneelacademie Maastricht, en haalde daarna nog zowel een master aan het Conservatorium in Den Haag als aan de Filmacademie. Behalve regisseur van opera, muziektheater en film is hij ook componist en countertenor. Met recht een multidisciplinaire maker dus die zich met evenveel gemak begeeft in de wereld van de popmuziek als die van de opera of film. “Eerst kijk ik naar het verhaal dat ik wil vertellen, dan bedenk ik welke vorm daar het meest geschikt voor is. Voor de nieuwe voorstelling O | A | E is essentieel dat ik een beroemd verhaal als dat van Orpheus en Eurydice wil laten zien vanuit de perspectieven die tot nu toe on(der) belicht zijn. Wat is het verhaal van Eurydice? Wat is het verhaal van De Liefde? In onze versie van het verhaal hoor je heel verschillende stemmen en als er iets wezenlijk is voor opera dan is het wel ‘de stem’. De stem van Eurydice wordt vertolkt door een danseres, die van Orphée door een tenor, begeleid door gitaar. Het publiek kiest een van beide perspectieven en ontmoet elkaar dan weer in het middendeel.”
“Ik maak me geen zorgen over de toekomst van opera. Opera is al 400 jaar vernieuwend, telkens worden er nieuwe vormen bedacht. Tot nu toe zijn de meeste opera’s geschreven en geregisseerd door witte, heteroseksuele mannen – waar ik overigens zelf ook toe behoor – en het is goed dat er meer diversiteit in de kunst komt, dat er andere stemmen gaan klinken.” Zo werkt hij voor dit project onder andere samen met VR-regisseur Avinash Changa, met Hélène Vrijdag (libretto) en met Dunja Jocic (choreografie). “Zelf wil ik graag de grenzen van de genres verder verkennen: ook binnen de opera- of muziektheaterwereld zou je als het ware moeten kunnen jammen aan de hand van een akkoordenschema, zoals in de jazz.”
“Voor mij ligt de zoektocht in de nabije toekomst naar de verhouding tussen het fysieke lichaam, de stem en de techniek. Ik wil de toeschouwer liefst helemaal onderdompelen, ik wil de geur en de smaak laten beleven, de naakte huid laten voelen, als het even kan zelfs in film. Daar valt nog zoveel te ontdekken.”
